| Esther Oorschot: Factoren die de keuze beïnvloeden om wel of niet in het ziekenhuis te bevallen |
| In Ghana sterven nog veel moeders en kinderen tijdens de bevalling. De sterfte van moeders rondom de bevalling was 319 per 100.000 levende geboortes en de kindersterfte was 24 per 1.000 levende kinderen. Terwijl dit voor de moedersterfte in Nederland 7 per 100.000 was en voor de kindersterfte 2 per 1.000 levende kinderen was. Om de moeder- en kindersterfte te verminderen zijn er wereldwijd afspraken gemaakt om meer vrouwen in het ziekenhuis te laten bevallen. In het district Gushegu in Ghana bevalt ongeveer 40% van de vrouwen thuis zonder hulp of thuis met hulp van een traditionele vroedvrouw. Dit onderzoek richtte zich erop om uit te zoeken welke factoren de keuze beïnvloeden om wel of niet in het ziekenhuis te bevallen. |
Om hier inzicht in te krijgen is het goed om allereerst te weten hoe een bevalling in het noorden van Ghana traditioneel gezien gaat. Als een vrouw weeën heeft wil ze eerst zeker weten dat het inderdaad de bevalling is die begint, aangezien ze niet als aansteller bekend wil staan. Vervolgens wordt door haar man opgemerkt dat ze raar beweegt en vraagt hij of de bevalling is begonnen, of de vrouw geeft dit zelf aan. Haar man zorgt er dan voor dat de traditionele vroedvrouw opgehaald wordt om te komen helpen.
Deze traditionele vroedvrouwen krijgen vaak hun opleiding van hun moeder, die dezelfde taak had in het dorp. Als deze vroedvrouw inderdaad ziet dat de bevalling bezig is, zal ze naast de vrouw zitten en wachten totdat de baby wordt geboren. Als de baby geboren wordt is het belangrijkste dat deze traditionele vroedvrouw het kind opvangt en niet op de grond laat vallen. Het is namelijk een cultureel geloof dat als het kind op de grond valt zal het zal denken dat hij niet gewenst is en zal het baby’tje sterven.
| Als een vrouw in het ziekenhuis bevalt moet haar man haar inschrijven bij de balie en haar dossier daar ophalen. Vervolgens moeten alle benodigdheden voor de bevalling, zoals zeep, een doek, dettol en dergelijk aan de verpleegkundige geven. Hierna krijgt de vrouw een bed toegewezen op de vrouwenafdeling. Als de weeën dan verder vorderen en een vrouw bijna op het punt van bevallen staat, moet ze naar een kamer aan het einde van de gang lopen, waar drie bevalbedden naast elkaar staan. Hier vragen de verpleegkundige om te persen en wordt het kindje geboren. De beslissing waar een vrouw bevalt, wordt meestal niet door de vrouw zelf gemaakt. De mannen, de huisbazen, traditionele vroedvrouwen en traditionele genezers spelen een belangrijke rol in de besluitvorming rondom het zoeken van zorg. Als zij besluiten dat een vrouw niet naar het ziekenhuis mag, dan zal zij ook niet gaan. Maar als binnen een huis, de huisbaas besluit dat de vrouwen in het ziekenhuis moeten bevallen, zullen zij ook allemaal in het ziekenhuis bevallen. |
| Tijdens het onderzoek heb ik mij gericht op factoren die ervoor zorgen dat vrouwen wel of niet in het ziekenhuis bevallen. Deze redenen heb ik, net als Arianne, onderverdeeld in drie hoofthema’s: de beslissing om zorg te zoeken, het bereiken van zorg en het ontvangen van adequate zorg. |
De beslissing om zorg te zoeken
Iedereen moet thuis kunnen bevallen, dat is een van de culturele geloven in Gushegu. Als een vrouw namelijk een moeilijke bevalling heeft en de bevalling niet opschiet, betekent dit dat zij tijdens de zwangerschap seks heeft gehad met andere mannen. Zij moet dan aan haar schoonmoeder, die aanwezig is bij de bevalling, opbiechten welke mannen dit waren en dan zal zij vervolgens op een normale manier kunnen bevallen. Als een vrouw dus aandringt dat zij in het ziekenhuis wil bevallen, zal haar familie denken dat zij iets te verbergen heeft.
Daarnaast hebben veel vrouwen verhalen gehoord over bevallingen in het ziekenhuis of hebben ze in het ziekenhuis zelf bevallingen gezien waardoor ze besluiten om niet het ziekenhuis te willen bevallen. De verhalen die rondgaan over bevallen in het ziekenhuis zijn namelijk vaak niet positief. Zo was er één vrouw dit tijdens een interview zei dat ze een vrouw had gezien waarvan de zorgmedewerkers hadden gezegd dat het nog geen tijd was om te gaan persen, waarna de vrouw weer naar haar bed moest lopen en het kindje op weg naar het bed op de grond geboren werd.
Ook weten vrouwen vaak niet wanneer hun bevalling begint, soms voelen ze wel wat pijn in hun buik, maar dit linken ze niet direct aan het begin van de bevalling. Om die reden gaan zij dan nog lang door met hun huishoudelijke taken en op het moment dat zij erachter komen dat de pijn bij de bevalling hoort, is er geen tijd meer om naar het ziekenhuis te gaan.
In het ziekenhuis bevallen is duurder dan thuis bevallen, in het ziekenhuis moeten vrouwen namelijk meer spullen meenemen dan de hoeveelheid spullen die ze gebruiken als ze thuis bevallen, zullen ze medicijnen moeten kopen en moeten ze betalen om weer weg te mogen uit het ziekenhuis. Ook moeten ze vervoer regelen en voor de brandstof betalen. Al met al is het dus duurder om in het ziekenhuis te bevallen, dan wanneer ze thuis bevallen en de lokale vroedvrouw betalen met een stuk van een geslachte geit.
| Het bereiken van zorg De wegen in het noorden van Ghana zijn slecht. Vooral in het regenseizoen zijn sommige dorpen voor meerdere maanden afgesloten van de omgeving. Er lopen dan rivieren op de plaats waar normaal wegen lopen. Als een vrouw tijdens het regenseizoen moet bevallen en zij in een afgelegen dorpje woont, is het dus soms niet mogelijk om bij het ziekenhuis te komen en wordt zij gedwongen om thuis te bevallen. Daarnaast hebben niet alle mannen zelf vervoer om naar het ziekenhuis te komen. Vaak worden vrouwen achterop een motorbike vervoerd naar het ziekenhuis. Soms moet deze motorbike dus eerst geleend worden bij een van de buren, waarna er daarna nog op zoek gegaan moet worden naar brandstof. Als dit allemaal geregeld is, kan de tocht naar het ziekenhuis begonnen worden. Een vrouw zit dan, terwijl zij weeën heeft, achterop de motorbike, meestal met haar man of de huisbaas voor haar en een oudere vrouw uit haar huis achter haar. |
| Het ontvangen van adequate zorg In het ziekenhuis zijn niet altijd alle materialen die nodig zijn voor een adequate zorg tijdens de bevalling beschikbaar. Zo waren er momenten waarop ik het ziekenhuis was en er geen stromend water uit de kranen kwam en er geen elektriciteit en dus ook geen licht was. Ook dingen zoals handschoenen en doekjes zijn er vaak niet, wat ervoor zorgt dat de zorgverleners niet veilig en hygiënisch kunnen werken. De medewerkers van het ziekenhuis zijn niet allemaal even goed geschoold, dit zorgt ervoor dat problemen tijdens de bevalling soms niet op tijd worden herkend en ook niet op tijd opgelost kunnen worden. Ook taalbarrières spelen een belangrijke rol in het niet ontvangen van adequate zorg. Veel van de medewerkers in het ziekenhuis zijn niet in Gushegu opgegroeid en spreken de lokale taal dan ook niet. Vrouwen en hun familie uit kleine, afgelegen dorpjes spreken vaak geen Engels en dit zorgt ervoor dat zij niet met elkaar kunnen communiceren. Hierdoor kunnen vrouwen dus niet uitleggen wat zij op dat moment voelen en kunnen medewerkers niet uitleggen wat vrouwen moeten doen. |
Er zijn dus veel redenen voor vrouwen, en hun mannen, om te besluiten om niet in het ziekenhuis te bevallen. Sommige van deze redenen, zoals de slecht begaanbare wegen, vooral in het regenseizoen, zijn moeilijk aan te pakken. Andere redenen, zoals het feit dat vrouwen niet weten wanneer de bevalling begint en het gebrek aan materialen zijn makkelijker te verbeteren en dit zijn dus punten waarop in de toekomst gericht kan worden om de moeder- en kindersterfte in Gushegu te verbeteren.
Esther Oorschot
