Lucianne Remijn:
De visie van zorgveleners op de geboden moeder en kind zorg
Het is 6 uur ’s ochtends, ik schrik wakker van het geluid van de geit naast mijn kamer, de kraaiende haan en de verschillende moskeeën waar het tweede ochtendgebed al plaatsvindt. Vandaag is een bijzondere dag, ik hoop namelijk voor een aantal dagen naar een kleine, afgelegen zorgkliniek in het uiterste noorden van het District te vertrekken. Een half uurtje later spring ik dan ook bepakt en bezakt op de motor. Ik rij over de onverharde wegen, wegen die haast geen wegen meer te noemen zijn. Ik ben vol verwachting, wat zal ik straks in de kliniek aantreffen? Wat zal dit nieuwe bezoek mij weer brengen?
Een kleine beschrijving van veel van mijn ochtenden in Gushegu (Ghana), waar ik ruim een half jaar verbleef. Inmiddels twee jaar geleden ontstond het plan om in het kader van mijn wetenschapsstage voor de studie Geneeskunde een langere periode naar het buitenland te gaan. Omdat zowel de tropengeneeskunde als de verloskunde mij altijd al hebben aangetrokken, was ik klaar voor een echte ervaring in de tropen. Met een tweeledig doel ging ik naar Ghana: d.m.v. onderzoek iets bijdragen aan het verbeteren van de moeder- en kindzorg ter plaatse én d.m.v. deze stage ontdekken of ik daadwerkelijk verder wil gaan in de tropengeneeskunde.
Mijn deel van het onderzoek was gericht op het zorgsysteem in het District: hoe zit dit in elkaar en wat is het perspectief van zorgverleners op de huidige kwaliteit van zorg? Ik bracht een groot aantal weken in het ziekenhuis door, om personeel te interviewen, maar ook om het werk in de praktijk te observeren. Daarnaast bezocht ik de veraf gelegen klinieken om ook van het platteland een goed beeld te kunnen krijgen.

Over het algemeen is personeel niet tevreden over de geleverde zorg in het District. Volgens hen is de kwaliteit van zorg niet wat het zou moeten zijn. Er zijn volgens hen veel verschillende factoren van invloed, zoals het tekort aan materialen en het tekort aan personeel. Daarnaast speelt motivatie van het zorgpersoneel een grote rol. Volgens hen is er weinig tot geen extrinsieke motivatie en zouden zij kunnen worden gemotiveerd door het krijgen van financiële motivatie en meer mogelijkheden tot professionele ontwikkeling. Goede relaties met collega’s en patiënten spelen ook uitermate belangrijke rol in motivatie, met name waardering van patiënten en collega’s is van cruciaal belang. Tot slot zou personeel meer gemotiveerd zijn als ze dichtbij familie kunnen wonen. Uiteindelijk zal meer gemotiveerd personeel leiden tot een verbeterde kwaliteit van zorg.

Ik herinner me als de dag van gisteren het moment dat ik bij één van de kleinere klinieken in het District aankwam, erg moe en vies van de reis. Zoals het eruit zag was ik nu echt in het armste deel van het District terecht gekomen. De werknemers ter plaatse waren niet goed ingelicht over mijn komst, waardoor ik totaal onverwacht aankwam. Maar wat een welkom kreeg ik! De beste kamer werd voor mij klaargemaakt, de hele dag werd geprobeerd een ventilator aan de praat te krijgen omdat blanke mensen slecht tegen warmte schijnen te kunnen en ik werd enthousiast en uitgebreid rondgeleid door de kliniek. De verloskundige stopte niet meer met praten over de situatie in de kliniek, ze was open en eerlijk. Ondanks dat ik er op dat moment voornamelijk was om te luisteren en te kijken naar bevallingen, was mijn aanwezigheid een bemoediging voor deze mensen!

Alle interviews die ik had met zorgpersoneel deden iets met me. Hun openheid, hun eerlijkheid, hun problemen. Ook heb ik heel wat klinisch werk gezien en ook dat deed iets met me. Het maakte mij, als geneeskundestudent, enerzijds enthousiast. Er waren genoeg momenten waarop ik het jammer vond dat ik nog student was en niet echt praktisch kon helpen. Gelukkig kon ik ook regelmatig met Gerben mee naar het ziekenhuis! Anderzijds: wat is het, juist in de praktijk, heftig om te zien dat zoveel materialen (zelfs handschoenen) niet beschikbaar zijn, dat vrouwen worden geslagen tijdens de bevalling en dat zorgpersoneel vervreemd raakt van hun familie omdat zij totaal aan de andere kant van het land worden geplaatst dan waar hun familie woont.
Ik heb mijn tijd in Ghana als zeer positief ervaren. Het heeft mijn blik verbreed, het heeft mij meer bewondering gegeven voor de mensen in Ghana, de lokale bevolking, maar ook voor Gerben en Dorien. Daarnaast heeft het mijn ogen des te meer geopend voor de ongelijkheid in deze wereld. Ook heeft het voor een toename van mijn passie gezorgd: mijn passie om een klein stukje van de onrechtvaardigheid in deze wereld recht te zetten. Ik ben mij ervan bewust dat dit een druppel op een gloeiende plaat lijkt, dat ik niet alle problemen in deze wereld op kan lossen. Maar ik zie wel een taak, een verantwoording die wij als medeburgers van deze wereldbol ten opzichte van elkaar hebben!  Mijn tijd in Ghana heeft bevestigd dat ik dit wil, mijn leven geven voor mensen in andere landen, mensen die het minder hebben dan wij. Ik ben dankbaar met deze reis, een reis waarin ik zowel de mooie/uitdagende als de zware kant van de tropengeneeskunde mocht zien. Dit heeft me een realistisch beeld gegeven, waardoor ik nu in staat ben een weloverwogen keuze voor de toekomst te maken!

Lucianne Remijn
Categorieën: Queen of Sheba